Vibe Coding lên ngôi: Khi AI không còn chỉ là công cụ

Chào anh em coder và những người yêu công nghệ!

Dạo gần đây, nếu lướt các diễn đàn công nghệ hay đơn giản là tám chuyện với đồng nghiệp, chắc hẳn bạn đã nghe đâu đó về AI, về ChatGPT, về Copilot… và cách chúng đang len lỏi vào mọi ngõ ngách của cuộc sống, đặc biệt là trong thế giới lập trình. Có một khái niệm khá hay ho đang nổi lên, mô tả một cách làm việc mới mà nhiều người trong chúng ta có thể đã vô tình áp dụng: Vibe Coding.

Nghe “vibe” có vẻ hơi mơ hồ nhỉ? Nhưng đừng vội lướt qua, vì nó có thể là tương lai (hoặc ít nhất là một phần quan trọng) của cách chúng ta viết code đấy!

Vậy Vibe Coding là cái chi chi?

Nói một cách nôm na, Vibe Coding là kiểu lập trình mà bạn không cần phải tỉ mỉ gõ từng dấu chấm, dấu phẩy, từng vòng lặp for, từng câu lệnh if/else một cách chi tiết. Thay vào đó, bạn diễn đạt ý tưởng, mong muốn, hoặc cái “vibe” (cảm hứng, mục tiêu) của chức năng bạn muốn xây dựng bằng ngôn ngữ tự nhiên (hoặc các câu lệnh cấp cao, gợi ý).

Và bùm! Một trợ lý AI như GitHub Copilot, ChatGPT, Gemini hay các công cụ tương tự sẽ thông dịch cái “vibe” đó thành code thực tế. Một số công cụ nổi bật khác có thể tích hợp trực tiếp vào IDE giúp quá trình hiện thực hóa “vibe” trở nên tốc độ hơn nhiều. Anh em có thể xem thêm tại đây nhé.

Giống như thay vì bạn phải tự tay pha một ly cà phê phức tạp, bạn chỉ cần nói với anh barista AI: “Cho mình một ly nâu đá ít ngọt, đậm vị nhé!”. Anh AI sẽ tự biết cần bao nhiêu cà phê, bao nhiêu sữa, bao nhiêu đá để tạo ra đúng cái “vibe” bạn muốn.

Tại sao “Vibe Coding” lại “hot” đến vậy?

Sự trỗi dậy của Vibe Coding không phải là ngẫu nhiên. Nó được thúc đẩy bởi:

1. Sự bùng nổ của AI tạo sinh (Generative AI): Các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) ngày càng thông minh, hiểu ngôn ngữ tự nhiên tốt hơn và khả năng sinh code của chúng ngày càng đáng kinh ngạc.
2. Nhu cầu tăng tốc độ phát triển: Thị trường đòi hỏi sản phẩm ra mắt nhanh hơn. AI giúp tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại, phần code boilerplate nhàm chán, giúp coder tập trung vào logic phức tạp hơn.
3. Công cụ tích hợp ngày càng mạnh mẽ: Các công cụ như GitHub Copilot được tích hợp thẳng vào IDE (môi trường lập trình), giúp việc “ra lệnh” cho AI trở nên liền mạch như đang viết code bình thường.

Lợi ích thì rõ rồi, nhưng có “cạm bẫy” nào không?

Đương nhiên, cái gì cũng có hai mặt. Vibe Coding mang lại nhiều lợi ích:

• Tăng tốc độ: Khỏi phải bàn, đây là ưu điểm lớn nhất.
• Tập trung vào “bức tranh lớn”: Giảm thời gian cho các chi tiết vụn vặt, tập trung hơn vào kiến trúc, giải pháp và logic cốt lõi.
• Học hỏi nhanh hơn: AI có thể gợi ý những cách triển khai hay, những thư viện mới mà bạn chưa biết.
• Giảm rào cản cho người mới: Người mới bắt đầu có thể dễ dàng “biến” ý tưởng thành code hơn.

Tuy nhiên, cũng cần phải dè chừng những thách thức:

• Code không phải lúc nào cũng “chuẩn cơm mẹ nấu”: AI có thể tạo ra code chạy được nhưng chưa tối ưu, tiềm ẩn lỗi hoặc lỗ hổng bảo mật. Việc review và hiểu code do AI tạo ra là cực kỳ quan trọng.
• Nguy cơ phụ thuộc và “lụt nghề”: Nếu quá dựa dẫm vào AI cho những tác vụ cơ bản, kỹ năng coding nền tảng của bạn có thể bị mai một.
• Khó debug hơn: Đôi khi AI tạo ra những đoạn code ảo ma mà chính bạn cũng khó hiểu tại sao nó chạy được (hoặc không chạy được).
• Vấn đề bản quyền và bảo mật: Sử dụng code do AI tạo ra có thể dính dáng đến vấn đề bản quyền của dữ liệu huấn luyện, hoặc vô tình làm lộ thông tin nhạy cảm.

AI sẽ thay thế lập trình viên?

Đây là câu hỏi mà nhiều người lo lắng. Theo mình, câu trả lời ngắn gọn (ít nhất là ở thời điểm hiện tại): KHÔNG.

AI giống như một người trợ lý cực kỳ đắc lực, một đồng nghiệp siêu năng suất, chứ chưa thể thay thế hoàn toàn vai trò của con người. Chúng ta vẫn cần:

• Người đặt vấn đề: AI không thể tự nghĩ ra cần giải quyết bài toán gì.
• Người ra quyết định kiến trúc: Chọn công nghệ nào, thiết kế hệ thống ra sao?
• Người kiểm soát chất lượng: Đảm bảo code đúng, tối ưu, an toàn.
• Người gỡ lỗi phức tạp: Khi AI bó tay, kinh nghiệm và tư duy logic của con người là không thể thiếu.
• Người hiểu ngữ cảnh nghiệp vụ: AI chỉ làm theo lệnh, còn việc hiểu sâu sắc yêu cầu của khách hàng, của thị trường vẫn là việc của chúng ta.

Vai trò của lập trình viên đang tiến hóa. Thay vì chỉ là người viết code, chúng ta sẽ trở thành người chỉ đạo AI viết code, người kiểm duyệt, người tích hợp và người giải quyết các vấn đề ở tầm cao hơn.

Kết

Vibe Coding không còn là chuyện viễn tưởng. Nó đang hiện hữu và dần thay đổi cách chúng ta làm việc. Thay vì lo sợ bị thay thế, hãy xem đây là cơ hội để nâng cấp bản thân, học cách làm việc hiệu quả hơn với những đồng nghiệp AI. Hãy thử nghiệm các công cụ, học cách ra lệnh (prompting) hiệu quả, và quan trọng nhất là không ngừng trau dồi tư duy logic, kiến trúc hệ thống và kỹ năng giải quyết vấn đề – những thứ mà AI khó lòng thay thế được.

Còn bạn, bạn đã thử vibe coding chưa? Bạn nghĩ sao về xu hướng này? Hãy chia sẻ cảm nghĩ ở phần bình luận nhé!

Chúc anh em code vui, bug ít, fix nhiều :))

SiuCode – Vừa code vừa siuuuu🚀